Ligfietsen
Een ligfiets is een fiets waarop je meer in liggende houding dan in zittende houding of zoals bij een racefiets een meer voorovergebogen houding fietst. Deze fiets staat erom bekend dat je er sneller mee kan fietsen door de lagere luchtweerstand, maar ook dat het lastig zou zijn om erop te leren fietsen. Vooral dat laatste is een fabeltje, afkomstig van de mensen die de ligfiets niet kennen. Over het algemeen heb je het ‘andere’ fietsen binnen vijf minuten onder de knie.
De ligfiets dateert eigenlijk al van de 19e eeuw. Het heeft uiteindelijk tot eind 20e eeuw geduurd totdat dit type fiets wat populairder werd. Met name in Nederland en de Verenigde Staten is de ligfiets populair. Ondanks dat is het nog steeds zo, dat je een ligfiets het beste en eigenlijk alleen maar bij speciaalzaken kunt kopen. Ook ligfietsen van bekende fietsmerken (Batavus, Gazelle) verkopen hun ligfietsen uitsluitend via de speciaalzaken.
Ligfiets veiliger?
Vaak zegt men dat je op een ligfiets veiliger fietst dan op een gewone fiets. Maar is dat nu ook echt waar? Het is een feit dat je met een ligfiets niet zo snel over de kop vliegt. Je hebt goed zicht naar voren en opzij en de kans op ernstig letsel bij een valpartij of een ongeval is kleiner. Wat men ook zegt, is dat je als ligfietser sneller ergens onder zou kunnen schuiven. Of dat zo is, is nog niet zo zeker. In de genoemde gevallen, is een ligfiets dus inderdaad veiliger.
Onveiliger dan een gewone fiets is dat je slecht zicht achteruit hebt; dat valt op te lossen met een spiegel. Lowriders (laagzittende ligfietsen) vallen minder snel op in het verkeer; is eventueel op te lossen met een vlaggetje. In lastige situaties is het evenwichtsherstel lastiger dan op een gewone fiets.
Snelheid ligfiets
Apart aandacht voor de snelheid die je met een ligfiets kunt bereiken. Welke factoren spelen een rol bij de hoge snelheden die je met een ligfiets kunt bereiken?
- Een zeer kleine hoek qua zithouding.
- Een hoge trapas gecombineerd met een lage zit (lowrider) waardoor de benen zich voor de borst van de fietser bevinden.
- Het gebruik van klikpedalen geeft ongeveer een verschil van 10% qua snelheid.
- Het gebruik van een aerodynamische ‘koetswerk’ op een ligfiets (velomobiel).
- Een lage positie van de zitting (loerders), inclusief een zo klein mogelijke hoek qua zithouding.
Overigens kun je door de liggende houding op een ligfiets de luchtweerstand met ongeveer 50% verminderen en ook kan de door jou gedragen kleding bijdragen aan een hogere snelheid.
Er zijn ook factoren die het niet zo vanzelfsprekend maken dat een ligfiets sneller kan. Het gaat dan om de volgende punten:
- De rolweerstand van een ligfiets is meestal hoger doordat er sprake is van kleinere wielen (vooral het voorwiel).
- De relatief lange ketting van de ligfiets met achterwielaandrijving kan, zeker als hij niet goed onderhouden is, de oorzaak zijn van verlies van snelheid als de ketting via zogenaamde tussenwieltjes via een nylon kettingbeschermingsbuis naar achteren loopt.
- Een ligfiets is zwaarder dan een gewone fiets. Dit werkt vooral tegen als je in de stad rijdt en vaak moet optrekken. Op die momenten is gewicht een nadelige factor om snelheid te kunnen maken.
- Rijden zonder klikpedalen zorgt er voor dat je minder energie kunt stoppen in het trappen.
Voor- en nadelen ligfiets
Voordelen ligfiets
- Weinig luchtweerstand door liggende zit.
- Hogere snelheid, gemiddeld 30 à 40 km per uur in plaats van 15 à 20 km per uur op een gewone fiets.
- Comfortabele zit door extra ondersteuning in de rug.
- Je kunt meer kracht zetten bij het trappen (al zijn de meningen daarover verdeeld).
- Snel te leren
- Ruim blikveld naar voren en opzij
- Zeer geschikt voor mensen met rugklachten
- Eenvoudig geschikt te maken voor mensen met een lichamelijke handicap
- Fietsen die voorzien zijn van een carrosserie slijten nauwelijks.
- Mag zowel op het fietspad (tweewieders en driewielers) als op de autoweg (driewieders). Voor de driewielers die op de autoweg mogen, geldt geen maximum snelheid, omdat ze niet onder gemotoriseerde voertuigen vallen.
- Gewoon een leuke, opvallende fiets
- De fiets is duurder in aanschaf, maar verdient de aanschafprijs vaak terug doordat je hem ook voor langere afstanden sneller gebruikt en dus brandstofkosten of kosten openbaar vervoer uit kunt sparen.
Nadelen ligfiets
- Wendbaarheid van de fiets is soms lastig.
- Een ligfiets is duurder in aanschaf dan een gewone fiets, zie ook bij de voordelen.
- Onderhoud kan alleen gedaan worden door een handelaar die gespecialiseerd is in ligfietsen, dus vaak wat verder weg.
- Zicht naar achteren is lastig, je moet daarvoor een spiegel gebruiken.
- Gewicht is hoger.
- Op snelheid komen duurt langer.
- Onderhoudskosten liggen iets hoger ook doordat je er meer en langere afstanden op rijdt.
- Het is een andere manier van bewegen, waardoor sommige mensen klachten krijgen. De mogelijke klachten die kunnen ontstaan, staan hieronder in een overzicht met een eventuele oplossing daarvoor.
- Je moet je altijd goed voorbereiden op mogelijke weersverschillen. Rijden in de regen zorgt ervoor dat je de regendruppels vaak recht in je ogen krijgt. Een petje is dan handig. Rijd je in de zon, dan schijnt de zon meestal ook recht in je ogen. Ook in dat geval is een petje of een zonnebril aan te raden. Zorg ervoor dat je dat altijd bij je hebt.
Klachten door het ligfietsen
Ondanks het feit dat ligfietsen een van de comfortabelste manieren van fietsen is, kunnen er toch klachten ontstaan, doordat je op een andere manier beweegt. Klachten die het meest voorkomen zijn: pijn in de knieën, dooie voeten, nekpijn, en last van de schouders. Pijnklachten bij de knieën is ook een veelgehoorde klacht van fietsers op gewone fietsen. Raadpleeg als na een rustperiode de klachten niet weg zijn altijd een deskundige.
Het kan helpen om te fietsen met een niet al te hoge versnelling; schakel dus in een lagere versnelling als je afremt. Zorg ervoor dat je knieën warm genoeg blijven en ook dat je schoenplaatjes goed staan afgesteld. Het beste zijn schoenplaatjes met een ruime speling. Zorg er ook voor de trappers op de juiste afstand staan. Net zoals bij het gewone fietsen, moet je ervoor zorgen dat je benen niet helemaal gestrekt zijn in de verste stand, maar ook niet te gebogen. Speciaal voor het ligfietsen is het handig om ervoor te zorgen dat de spieren die voor de balans in je knieën zorgen, goed getraind zijn. Je kunt hiervoor speciale fitnessoefeningen doen, maar ook schaatsen of skeeleren kan hiervoor goed helpen.
Dooie voeten krijg je doordat er een te grote druk op je voeten staat. Mocht je hier last van hebben en je gebruikt nu geen klikpedalen, dan is het verstandig om die alsnog te gaan gebruiken. Zorg er ook voor dat je schoenen aan hebt met een stijve zool. De combinatie slappe zolen en klikpedalen zorgt er namelijk ook voor dat je last kunt krijgen van dooie voeten.
Een pijnlijke nek kun je krijgen als je te ver achterover ligt en daardoor je lichaam in een onnatuurlijke houding terechtkomt. Is dat niet het geval en heb je toch last van een pijnlijke nek, dan kan het helpen om iets rechter te gaan zitten of te kijken voor een ondersteuning voor je hoofd.
Pijnlijke schouders krijg je meestal als je stuur niet goed staat afgesteld. Kijk hiernaar als je deze klacht hebt of laat de gespecialiseerde ligfietsenmaker ernaar kijken.
Afstelling ligfiets
Wat in het voorgaande al regelmatig ter sprake kwam, is de afstelling van de fiets. Met name bij ligfietsen is het erg belangrijk dat die afstelling op maat is, om lichamelijke klachten te voorkomen en ervoor te zorgen dat je zo comfortabel mogelijk op de fiets zit. Deze afstelling is eigenlijk een samengaan en op de juiste wijze afmonteren van alle onderdelen die samen de ligfiets maken: zitje, plek crankstel, wielaandrijving, wielbasis, stuurafstelling etc. Deze onderdelen komen allemaal aan bod in het artikel Ligfiets kopen.
